शरीरलाई स्वास्थ्य राख्न नियमित दूध पिउनु लाभदायी हुन्छ तर बजारबाट ल्याउने तयारी दूध अशुद्ध हुन पनि सक्छ । यस्तोमा नक्कली दूध कसरी छुट्टाउने त रु दूधको गुणस्तर दूध दिने प्राणी, त्यसले सेवन गर्ने खानेकुरा र त्यसको प्रजाति आदिमा निर्भर हुन्छ । लोकल गाईको दूध बढी स्तरीय मानिन्छ । यस्तै खुल्ला चरनमा छाडिने गाई, भैँसीको पनि दूध गुणस्तरीय हुन्छ ।
के-के मिसावट हुन्छ ?
– दूधका पानी मिसाउने सम्भावना धेरै हुन्छ ।
– दूधमा दूषित पानी मिसाइएको भए यसले शरीरमा सोझो असर गर्छ ।
– कतिपयले दूधमा युरिया जस्ता हानिकारक केमिकल पनि मिश्रण गर्छन् ।
– सिन्थेटिक जस्ता रसायन समेत मिश्रण गरेर दूधको मात्रा बढाइन्छ ।
कसरी बन्छ नक्कली दूध ?
नक्कली दूध विक्री गर्नेले सिन्थेटिकको प्रयोग गर्न सक्छन् । सिन्थेटिक दूध बनाउनका लागि दूधमा थोरै युरिया हालेर हल्का आँचमा उमालिन्छ । त्यसमा कपडा धुने डिटर्जेन्ट पाउडर, सोडा स्टार्च, वासिङ पाउडर आदि मिसाउने गर्दछन् । त्यसलाई दूध जस्तै देखाउनका लागि केही असली दूध पनि मिसाइन्छ ।
यसरी थाहा पाउनुहोस् नक्कली दूध ?
१) दूध अस्वाभाविक पहेँलो रङ्गको भए, स्वाद भिन्नै छ भने त्यसमा शंका गर्नुपर्छ ।
२) दूधको एक थोपा औलामा लिएर रगड्ने, यदि त्यसमा चिप्लो पदार्थ टाँसिएजस्तो हुन्छ भने त्यो दूध अशुद्ध हो ।